Prywatny akt oskarżenia – praktyczny poradnik

Żeby skutecznie dochodzić swych praw na gruncie postępowania prywatnoskargowego, warto pamiętać o terminie przedawnienia karalności, którego zachowanie warunkuje możliwość wystąpienia z prywatnym aktem oskarżenia. Zgodnie z art. 101 § 2 k.p.k. Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. Oznacza to, że po upływie tych terminów przestępstwo prywatnoskargowe ulega przedawnieniu. Wniesienie przedawnionej sprawy z oskarżenia prywatnego do sądu spowoduje,
że ta zostanie skierowana na posiedzenie przed rozprawą celem jej umorzenia.

Znasz już termin na wniesienie prywatnego oskarżenia to teraz upewnij się, że sprawa dotyczy przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego. Zapoznaj się z  odpowiednimi przepisami Kodeksu karnego dotyczącymi danego przestępstwa. Następnie przeczytaj przepisy Kodeksu postępowania karnego regulujące tryb wniesienia prywatnego aktu oskarżenia (art. 487–498 k.p.k.).

Prywatny akt oskarżenia musi spełniać warunki formalne właściwe dla pisma procesowego wymienione w art. 119 § 1 k.p.k. oraz zawierać elementy, o których mowa w art. 487 k.p.k., a zatem:

1. oznaczenie organu, do którego jest skierowany akt oskarżenia;

2. oznaczenie oraz adres wnoszącego akt oskarżenia:

   1. imię, nazwisko adres zamieszkania, PESEL;

3. oznaczenie osoby oskarżonego:

   1. imię, nazwisko, o ile to możliwe adres zamieszkania;

4. oznaczenie zarzucanego czynu:

   1. wskazanie, co konkretnie zrobił oskarżony,

   2. co uznajesz za przestępstwo;

   3. wskazanie miejsca, czasu i okoliczności zdarzenia,

   4. słowa lub działania oskarżonego, które Cię dotknęły,

   5. wskazanie konkretnego artykułu Kodeksu karnego;

5. wskazanie dowodów, na których opiera się oskarżenie:

   1. powołanie się na zeznania świadków,

   2. nagrania audio lub wideo,

   3. dokumenty,

6. określenie czego się domagasz np.:

   1. ukarania oskarżonego zgodnie z odpowiednim przepisem Kodeksu karnego,

   2. zadośćuczynienia w określonej kwocie (jeśli to żądanie zgłaszasz dodatkowo);

7. własnoręczny podpis składającego akt oskarżenia;

8. załączniki:

   1. odpis aktu oskarżenia,

   2. dowody (kopie dokumentów, nagrania).

Opłata od prywatnego aktu oskarżenia wynosi 300 zł i należy ją uiścić przelewem na rachunek bankowy sądu lub w kasie sądu.

Następnie przygotowany akt oskarżenia wraz z załącznikami i potwierdzeniem opłaty należy złożyć osobiście w biurze podawczym właściwego sądu lub wysłać pocztą za potwierdzeniem odbioru.

Jak wygląda postępowanie w sprawie z prywatnego aktu oskarżenia?
Po wniesieniu prywatnego aktu oskarżenia sąd może:

• wszcząć postępowanie,

• wezwać Cię do uzupełnienia braków formalnych,

• odrzucić akt oskarżenia, jeśli nie spełnia wymagań formalnych.

W tym miejscu warto podkreślić, że zgodnie z art. 489 k.p.k.
§  1. Rozprawę główną poprzedza posiedzenie pojednawcze, które prowadzi sędzia lub referendarz sądowy.
§  2. Na wniosek lub za zgodą stron sąd może zamiast posiedzenia pojednawczego wyznaczyć odpowiedni termin dla przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Przepis art. 23a stosuje się odpowiednio.

Posiedzenie pojednawcze to ważny etap postępowania w sprawach z oskarżenia prywatnego albowiem stwarza on możliwość ugodowego rozwiązania sprawy bez koniczności przeprowadzenia całego postępowania sądowego. W sytuacji w której ugoda nie zostanie zawarta, sąd skieruje sprawę na rozprawę główną.

Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego nie są objęte kompetencjami organów ścigania, chyba że prokurator obejmie je ściganiem z urzędu z uwagi na ochronę praworządności lub interesu społecznego. Zdarza się to jednak bardzo rzadko. Dlatego też wsparcie pełnomocnika profesjonalnego już na wczesnym etapie może zagwarantować profesjonalne przygotowanie aktu oskarżenia oraz ochronę Twoich interesów. Pamiętaj, że niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i jego pełnomocnika na rozprawie głównej bez usprawiedliwienia uważa się za odstąpienie od oskarżenia.

Warto także podkreślić, że w sprawach prywatnych emocje często odgrywają dużą rolę, co może prowadzić do nieprzemyślanych działań. Wsparcie pełnomocnika profesjonalnego może pomóc podejść do sprawy w sposób obiektywny i strategiczny, co zwiększa szanse na powodzenie – dodaje adwokat Karolina Machnicka z Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.

Artykuł sponsorowany