Monitoring audiowizyjny ratowników medycznych – jak chronić dane pacjentów i pracowników

Monitoring audiowizyjny w tak wrażliwym środowisku, jakim jest ratownictwo medyczne, może naruszać prywatność pacjentów, osób trzecich, a także samych ratowników – dlatego jego wdrożenie wymaga szczególnej rozwagi, oceny skutków dla ochrony danych oraz prawidłowego wyważenia interesu publicznego i praw jednostki.

W ostatnim czasie pojawiły się publiczne sygnały o planach wdrożenia kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Celem tego rozwiązania ma być poprawa ich fizycznego bezpieczeństwa, zwłaszcza w kontekście doniesień medialnych o agresji wobec zespołów ratowniczych w trakcie interwencji.

Jednak monitoring audiowizyjny ratowników medycznych to nie tylko narzędzie ochrony, ale również potencjalnie głęboka ingerencja w prawo do prywatności – zarówno samych ratowników, jak i pacjentów, a często także osób trzecich obecnych na miejscu zdarzenia.

Na potrzebę ostrożnego podejścia zwrócił uwagę Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który skierował w tej sprawie oficjalne wystąpienie do Minister Zdrowia. Również Krajowa Sekcja Pogotowia Ratunkowego i Ratownictwa Medycznego NSZZ „Solidarność” w piśmie do UODO wskazała, że zastosowanie kamer narusza konstytucyjne prawa pracowników i pacjentów.

Zgodnie z RODO, dane osobowe dotyczące zdrowia należą do szczególnych kategorii danych. Ich przetwarzanie jest dopuszczalne m.in. na podstawie:

• art. 6 ust. 1 lit. c i e w zw. z art. 6 ust. 3 RODO – obowiązek prawny lub zadania realizowane w interesie publicznym,

• art. 9 ust. 2 i 3 RODO – w tym przypadku: zapewnienie opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa publicznego lub obrony roszczeń.

Jednak nawet jeśli przetwarzanie jest uzasadnione, administrator danych osobowych musi zapewnić, że rozwiązanie jest konieczne, proporcjonalne i zgodne z Konstytucją RP oraz Kartą Praw Podstawowych UE.

Konstytucja RP jasno określa warunki ograniczenia praw jednostki:

• art. 31 ust. 3 – ograniczenia mogą być wprowadzane tylko wtedy, gdy są konieczne i proporcjonalne,

• art. 51 ust. 2 i 5 – ochrona danych osobowych, w tym obowiązek ustawowego określenia zasad ich gromadzenia i przetwarzania,

• art. 30 – nakaz poszanowania godności człowieka.

Z kolei Karta Praw Podstawowych UE (art. 7 i 8) chroni prawo do prywatności i ochrony danych osobowych, które mogą być ograniczone wyłącznie wtedy, gdy jest to niezbędne i służy realizacji uzasadnionego interesu publicznego.

Każde planowane rozwiązanie prawne w zakresie monitoringu audiowizyjnego powinno być poprzedzone oceną skutków dla ochrony danych (DPIA) zgodnie z art. 35 RODO. Ocena ta pozwala:

• opisać procesy przetwarzania danych osobowych,

• ocenić ich konieczność i proporcjonalność,

• oszacować ryzyko dla praw i wolności osób fizycznych.

Zgodnie z art. 35 ust. 10 RODO, przeprowadzenie DPIA jest szczególnie istotne w procesie legislacyjnym.

Monitoring podczas działań ratowniczych może ujawniać dane osobowe dotyczące zdrowia, sytuacje domowe, rodzinne, emocjonalne – często w bardzo trudnych okolicznościach. Ochrona godności pacjenta wynika zarówno z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, jak i z przepisów Konstytucji RP.

Z drugiej strony, ratownik medyczny jako pracownik również ma prawo do prywatności oraz ochrony danych osobowych – gwarantowane m.in. przez Kodeks pracy.

Wprowadzenie kamer nasobnych musi więc uwzględniać wyważenie interesu publicznego (zapewnienie bezpieczeństwa interwencji) z prawem do ochrony danych osobowych i prawem do prywatności. Bez tego balansowania trudno będzie uznać takie rozwiązanie za zgodne z przepisami RODO i Konstytucji.

Checklista dla Administratora Danych Osobowych (ADO) – Monitoring audiowizyjny ratowników medycznych