Rozpowszechnianie wizerunku jest przetwarzaniem danych osobowych. To jednak nie wszystko. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga także odrębnej zgody a właściwie zezwolenia wynikającego z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Sprawdź, ja jakich zasadach wolno rozpowszechniać wizerunek na zdjęciach i filmach, zwłaszcza w przypadku działalności zarobkowej np. w branży fotograficznej.
W artykule skoncentrujemy się na kwestii rozpowszechniania wizerunku osoby w rozumieniu art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Pominiemy natomiast kwestię przetwarzania danych osobowych.
Rozpowszechnianie wizerunku to inaczej każde jego publiczne udostępnienie, za pomocą dowolnego nośnika czy medium w szczególności prasy, e-prasy, strony internetowej, portalu społecznościowego, ale też na wystawie czy billboardzie. Dotyczy to zwłaszcza publikacji w internecie, która ma szeroki zasięg (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19 października 2021 r. V ACa 388/21). Nie jest nim natomiast udostępnienie nie mające charakteru publicznego. Przykładowo gdy fotograf prezentuje wykonane zdjęcia z wizerunkiem w gronie rodzinnym, to nie dochodzi do publicznego udostępnienia. Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wtedy wymagana.
Rozpowszechnianie wizerunku bez zgody (zezwolenia) danej osoby co do zasady jest niemożliwe, zgodnie z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Od tej zasady przewidziano jednak istotne wyjątki, które powinien znać każdy, kto zajmuje się rozpowszechnianiem wizerunku – w szczególności zawodowy fotograf.
Zgody udziela oczywiście osoba, której wizerunek dotyczy. Przy czym w przypadku niepełnoletnich lat decyzję podejmuje rodzic (opiekun prawny) dziecka.
Przepisy nie wyjaśniają, co powinna zawierać zgoda na rozpowszechnienie wizerunku osoby fizycznej. Można jednak przyjąć, że powinna ona określać:
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia ale niekoniecznie w postaci wyraźnego oświadczenia. Zgoda taka może być również dorozumiana.
Regulamin imprezy zawiera postanowienie, zgodnie z którym uczestnictwo w imprezie jest akceptacją regulaminu i zarazem zgodą na rozpowszechnianie wizerunku uwiecznionego podczas tej imprezy. Więcej o takim rozwiązaniu w artykule: Jak uzyskać zgodę na rozpowszechnianie wizerunku na imprezie masowej
Warto dodać, że zgoda taka może zostać cofnięta. W takim przypadku nie wolno już dalej rozpowszechniać wizerunku, chyba że zachodzi jeden z przypadków, w którym takie rozpowszechnianie jest możliwe bez zezwolenia.
Wyrażenie zgody na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wymagane, jeżeli osoba uwieczniona otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Nie wystarczy tu jednak sam fakt pozowania. Zgoda nie jest wymagana dopiero wówczas, gdy wskazana osoba otrzyma zapłatę za pozowanie zgodną z umową (czyli umówioną).
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunków najczęściej nie jest wymagana w przypadku:
Pracodawca wykonał fotografie pracowników podczas pracy i chce umieścić je na profilu firmy w celach promocyjnych. Pracownicy nie otrzymają z tego tytułu żadnej zapłaty. Aby było to możliwe, pracodawca musi uzyskać zgody tych pracowników na rozpowszechnianie wizerunków. Co więcej, muszą być one wyrażone w pełni swobodnie tzn. pracowników nie mogą spotykać żadne konsekwencje za odmowę zezwolenia.
Nawet w przypadku zapłaty za pozowanie rozpowszechnianie wizerunku może jednak doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych. W jednym z wyroków Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że „przyjęcie umówionej zapłaty za pozowanie przez modelkę oraz domniemanie zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku chroni osobę wykorzystującą portret (wizerunek) tylko wtedy, gdy poszkodowany powołuje się na naruszenie jego prawa do wizerunku. W przypadku powoływania się przez osobę poszkodowaną na naruszenie jej prawa do czci i do prywatności zapłata za pozowanie nie jest wystarczająca dla wyłączenia bezprawności działania naruszającego dobra osobiste, który musi wykazać dysponowanie odpowiednim zezwoleniem poszkodowanego” – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 czerwca 2002 r., I ACa 1358/01.
Bez zgody obędzie się także wówczas, gdy wizerunek dotyczy osoby powszechnie znanej. Chodzi tu o osobę, która pełni szczególną rolę w życiu społecznym, politycznym, kulturowym lub wzbudza publiczne zainteresowanie. Chodzi tu o osoby:
Osobą powszechnie znaną najczęściej będzie:
Zezwolenie nie jest wymagane tylko wtedy, gdy wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych.
Można wykonać fotografię polityka i rozpowszechniać ją bez jego zezwolenia jeżeli wizerunek został utrwalony podczas wiecu wyborczego. Nie można natomiast rozpowszechniać bez jego zezwolenia fotografii wykonanej podczas rodzinnego spotkania.
Możliwe jest rozpowszechnianie wizerunku aktora wykonanego na premierze filmu. Nie można jednak robić tego samego bez jego zezwolenia, jeżeli fotografia została wykonana podczas np. kupowania produktów w sklepie, kolacji w restauracji lub opalania się na plaży (o ile w istocie nie ma to związku z funkcją publiczną np. nie ma na celu promowania tej restauracji).
Wreszcie zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wymagana, gdy wizerunek jest jedynie szczegółem większej całości np.:
Innymi słowy chodzi tu o wizerunek, który nie jest wykadrowany, choć wbrew pozorom może być on rozpoznawalny. Rozwiązanie takie daje możliwość utrwalenia pewnego zdarzenia bez konieczności uzyskiwania zezwoleń dużej liczby osób, co w praktyce mogłoby być niewykonalne.
Telewizja wykorzystała wizerunek pracownika banku w jednym z programów. Jego stanowisko pracy znajdowało się w sali operacyjnej przy ladzie. W pomieszczeniach banku wielokrotnie pojawiały się ekipy telewizyjne i filmowały pracowników przy okazji różnego rodzaju wydarzeń. Stałe fragmenty programu, pojawiające się na jego początku, w trakcie i na zakończenie, składały się z serii migawek ukazujących różne miejsca i sytuacje. W jednej z tych migawek było widać przez moment wspomnianego pracownika banku ze słuchawką w ręku. Sprawa trafiła do sądu, który przyjął, że „jakkolwiek sfilmowanie między innymi osoby powoda przy jego stanowisku pracy w banku w przypadku relacji dziennikarskiej dotyczącej określonego zdarzenia faktycznego, czy prawnego dotyczącego pracy banku, może być uznane jako szczegół funkcjonowania banku i w takiej sytuacji zgoda powoda nie byłaby wymagana, to w niniejszej sprawie nie chodzi tylko o jednorazową relację dziennikarską odnoszącą się do aktualnego wydarzenia w banku. Chodzi bowiem także o materiał filmowy zamówiony przez pozwanego w firmie zewnętrznej, który stanowić miał i stanowi czołówkę cyklicznie emitowanego programu publicystycznego, w którym osoba powoda w sposób rozpoznawalny przedstawiona jest w czołówce tego programu, w zdjęciach filmowych, łączących części programu i na jego zakończenie. Na tego rodzaju wykorzystanie i rozpowszechnianie wizerunku powoda jego zgoda była konieczna” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 stycznia 1999 r., I Aca 1089/98).
W przypadku rozpowszechniania wizerunku z naruszeniem art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych można spodziewać się pozwu z żądaniem:
Gdy dojdzie do zawinionego rozpowszechniania wizerunku bez zgody, nie można wykluczyć także konsekwencji finansowych w postaci konieczności zapłaty:
Roszczenia te przysługują osobie, której dotyczy wizerunek, nawet jeśli w wyniku rozpowszechnienia bez zgody nie ucierpiały jej dobra osobiste (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 17 listopada 2020 r. I ACa 906/19).
Przeczytaj także:
Przechowywanie danych w chmurze polega na zapisywaniu i zarządzaniu danymi na zdalnych serwerach, które są dostępne przez internet. Zamiast przechowywać pliki na lokalnych dyskach twardych lub serwerach, użytkownicy mogą korzystać z infrastruktury dostarczanej przez dostawców usług chmurowych. Jest to wygodne i efektywne rozwiązanie, które zapewnia dostęp do danych z dowolnego miejsca, elastyczność, skalowalność oraz wysoki poziom bezpieczeństwa i niezawodności.
© Portal Poradyodo.pl
