UODO: organy ścigania mają zbyt szeroki dostęp do danych telekomunikacyjnych

Przypomnijmy, że trwają prace nad ustawą – Prawo komunikacji elektronicznej. Swoje zastrzeżenia do treści projektu zgłosił Prezes Urzędu Ochrony Danych. Część z nich dotyczy zbyt szerokiego dostępu do danych telekomunikacyjnych dla organów ścigania.

Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych zostało sformułowane w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-178/22 Procura della Repubblica presso il Tribunale di Bolzano. W wyroku tym TUSE wskazał, że na mocy art. 15 ust. 1 dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej (2002/58/WE) sądy krajowe mogą wydawać zgodę na dostęp do danych telekomunikacyjnych w związku z toczącym się postępowaniem karnym. Przy czym zgoda ta może być wydana po spełnieniu warunków określonych w przepisach krajowych.

Jednocześnie regulacje krajowe nie mogą uprawniać do generalnego prewencyjnego dostępu do danych telekomunikacyjnych. Wyjątkiem jest dostęp do tych danych na potrzeby zwalczania poważnej przestępczości lub zapobiegania poważnym zagrożeniom dla bezpieczeństwa publicznego.

W ocenie Prezesa UODO polskie przepisy przewidują zbyt szeroki zakres dostępu do danych telekomunikacyjnych dla wymiaru sprawiedliwości. Z art. 218 § 1 Kodeksu postępowania karnego i w art. 180c i art. 180d Prawa telekomunikacyjnego, wynika, że dane te mogą być ujawnione w postępowaniu, jeśli mają znaczenie dla toczącego się postępowania. Przepisy nie wskazują jednak, że dostęp do danych zależy od wagi przestępstwa i jego rodzaju. Nie przewidują też weryfikacji wniosku organu ścigania o dostęp do danych osobowych.

Nie bez znaczenia jest też kwestia zaufania obywateli do państwa prawa jak i zasada proporcjonalności. Właśnie z tego względu sąd powinien mieć możliwości kontroli żądania organów ścigania (potwierdza to wyrok TSUE z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie C-746/18). Zbyt szerokie uprawnienia do gromadzenia danych telekomunikacyjnych naruszają Kartę Praw Podstawowych UE, co potwierdzał wielokrotnie Trybunał w wyrokach:

• z dnia 6 października 2020 r., La Quadrature du Net i in. przeciwko Premier ministre i in., sprawy połączone C-511/18, C-512/18 i C-520/186,

• z dnia 6 października 2020 r., Privacy International przeciwko Secretary of State for Foreign and Commonwealth Affairs i in., sprawa C¬623/177,

• w sprawie C-470/21 La Quadrature du Net i in. przeciwko Premier ministre i Ministere de la Culture.

• Strona internetowa UODO